Lebih 600,000 Pendatang Asing Dikesan Di Sabah

Sumber: http://www.sabahdaily.com/
19 Oktober 2009

Jumlah keseluruhan pendatang asing yang dikesan di kawasan pantai barat dan timur Sabah setakat ini ialah seramai 610,104 orang, kata Menteri Dalam Negeri Datuk Seri Hishammuddin Tun Hussein.

Beliau berkata perangkaan itu merangkumi pengenalpastian melalui Operasi Bersepadu Fasa I (Pendatang Asing Tanpa Izin (PATI) Tulen) seramai 5,643 orang, Operasi Bersepadu Fasa II (PATI Tulen) seramai 4,427 orang, Pendaftaran Pekerja PATI (tanpa dokumen) berserta tanggungan seramai 312,837 orang, Pelarian seramai 57,197 orang dan Pekerja Asing (Secara Sah dan Berdokumen) seramai 230,000 orang.

Katanya kejayaan paling signifikan keseluruhan Operasi Bersepadu itu ialah apabila seramai 312,837 orang Pekerja PATI (tanpa permit kerja/tanpa dokumen) berserta tanggungan telah dapat didaftarkan melalui Program Pendaftaran Pekerja PATI dengan majikan di Sabah.

“Melalui program ini yang telah bermula dari 1 Ogos 2008 hingga 31 Oktober 2008, para majikan yang sebelum ini telah mengambil Pekerja Asing secara tidak sah diarahkan untuk mendaftarkan pekerja mereka dan sekali gus menguruskan dokumen mereka secara sah tanpa diambil tindakan undang-undang,” katanya.

Hishammuddin berkata demikian kepada pemberita selepas melawat pejabat polis marin di sini, Ahad.

Beliau berkata Jabatan Imigresen telah menetapkan sehingga 31 Mei 2009 untuk para majikan menjelaskan levi para pekerja mereka.

Pendekatan ini diambil untuk menjaga kepentingan industri-industri di Sabah khususnya sektor perladangan.

“Sekiranya tindakan drastik diambil untuk pengusiran, semua sektor terlibat akan terjejas serta merta. Pada masa yang sama, pendaftaran ini akan membolehkan data diperolehi untuk mempermudahkan proses pengesanan dilaksanakan dari semasa ke semasa,” katanya.

Hishammuddin berkata kementeriannya telah memberi peluang kedua untuk para majikan mendaftarkan para pekerja PATI mereka secara sah.

“Tempoh yang sepatutnya tamat pada 31 Mei 2009 dilanjutkan sehingga 31 Oktober 2009. Pada masa yang sama, bermula 1 Julai 2009 sehingga 31 Oktober 2009, KDN telah memberikan diskaun 50 peratus kadar levi bagi setiap seorang pekerja asing mengikut amaun yang telah ditetapkan bagi setiap sektor di Sabah,” katanya.

Beliau berkata daripada sejumlah 312,837 orang PATI dan tanggungan tersebut, sebanyak 192,723 pekerja dan tanggungan telah didaftarkan secara sah.

Ini bermakna masih ada seramai 120,114 orang yang masih belum didaftarkan secara sah, katanya.

– BERNAMA

20-Point Agreement (Sabah)

Point 1: Religion
While there was no objection to Islam being the national religion of Malaysia there should be no State religion in North Borneo, and the provisions relating to Islam in the present Constitution of Malaya should not apply to North Borneo.

Point 2: Language
a. Malay should be the national language of the Federation
b. English should continue to be used for a period of 10 years after Malaysia Day
c. English should be an official language of North Borneo for all purposes, State or Federal, without limitation of time.

Point 3: Constitution
Whilst accepting that the present Constitution of the Federation of Malaya should form the basis of the Constitution of Malaysia, the Constitution of Malaysia should be a completely new document drafted and agreed in the light of a free association of states and should not be a series of amendments to a Constitution drafted and agreed by different states in totally different circumstances. A new Constitution for North Borneo (Sabah) was of course essential.

Point 4: Head of Federation
The Head of State in North Borneo should not be eligible for election as Head of the Federation.

Point 5: Name of Federation
“Malaysia” but not “Melayu Raya”.

Point 6: Immigration
Control over immigration into any part of Malaysia from outside should rest with the Central Government but entry into North Borneo should also require the approval of the State Government.

The Federal Government should not be able to veto the entry of persons into North Borneo for State Government purposes except on strictly security grounds. North Borneo should have unfettered control over the movements of persons other than those in Federal Government employ from other parts of Malaysia into North Borneo.

Point 7: Right of Secession
There should be no right to secede from the Federation.

Point 8: Borneanisation
Borneanisation of the public service should proceed as quickly as possible.

Point 9: British Officers
Every effort should be made to encourage British Officers to remain in the public service until their places can be taken by suitably qualified people from North Borneo.

Point 10: Citizenship
The recommendation in paragraph 148(k) of the Report of the Cobbold Commission should govern the citizenship rights in the Federation of North Borneo subject to the following amendments:
a) sub-paragraph (i) should not contain the proviso as to five years residence
b) in order to tie up with our law, sub-paragraph (ii)(a) should read “7 out of 10 years” instead of “8 out of 10 years”
c) sub-paragraph (iii) should not contain any restriction tied to the citizenship of parents – a person born in North Borneo after Malaysia must be federal citizen.

Point 11: Tariffs and Finance
North Borneo should retain control of its own finance, development and tariff, and should have the right to work up its own taxation and to raise loans on its own credit.

Point 12: Special Position of Indigenous Races
In principle, the indigenous races of North Borneo should enjoy special rights analogous to those enjoyed by Malays in Malaya, but the present Malays’ formula in this regard is not necessarily applicable in North Borneo.

Point 13: State Government
a) the Prime Minister should be elected by unofficial members of Legislative Council
b) There should be a proper Ministerial system in North Borneo

Point 14: Transitional Period
This should be seven years and during such period legislative power must be left with the State of North Borneo by the Constitution and not be merely delegated to the State Government by the Federal Government.

Point 15: Education
The existing educational system of North Borneo should be maintained and for this reason it should be under state control.

Point 16: Constitutional Safeguards
No amendment modification or withdrawal of any special safeguard granted to North Borneo should be made by the Central Government without the positive concurrence of the Government of the State of North Borneo.

The power of amending the Constitution of the State of North Borneo should belong exclusively to the people in the state. (Note: The United Party, The Democratic Party and the Pasok Momogun Party considered that a three-fourth majority would be required in order to effect any amendment to the Federal and State Constitutions whereas the UNKO and USNO considered a two-thirds majority would be sufficient).

Point 17: Representation in Federal Parliament
This should take account not only of the population of North Borneo but also of its seize and potentialities and in any case should not be less than that of Singapore.

Point 18: Name of Head of State
Yang di-Pertua Negara.

Point 19: Name of State
Sabah.

Point 20: Land, Forests, Local Government, etc.
The provisions in the Constitution of the Federation in respect of the powers of the National Land Council should not apply in North Borneo. Likewise, the National Council for Local Government should not apply in North Borneo.

Source:
http://en.wikipedia.org/wiki/20-point_agreement_(Sabah)

Mohammad Fuad Stephens

Sumber : Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas.

Tun Haji Mohammad Fuad Stephens (14 September 1920, Kudat - 6 Jun 1976, Kota Kinabalu), sebelum ini dikenali sebagai Donald Stephens, merupakan Ketua Menteri Sabah yang pertama dan kelima. Beliau juga merupakan Yang di-Pertua Negeri Sabah ketiga.

Tun Fuad mengasaskan Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) pada tahun 1961. Beliau terlibat dalam beberapa perundingan tentang penubuhan Malaysia. Tun Fuad ialah seorang ahli Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia. Beliau pernah menjadi Menteri Kerajaan Persekutuan, Ketua Menteri Sabah, dan Yang di-Pertua Negeri Sabah.

Pilihan raya 1976

Dalam pilihan raya negeri Sabah pada 5-14 April 1976, Tun Fuad Stephens bertanding atas tiket Berjaya di kawasan N15 Kiulu melawan Datuk Payar Juman dari USNO. Tun Fuad menang mudah. Parti Berjaya menewaskan USNO setelah memenangi 28 daripada 48 kerusi Dewan Undangan Negeri (DUN). Tun Mohd Fuad bersama anggota kabinet mengangkat sumpah sebagai Ketua Menteri Sabah dan Menteri Sabah.

Tragedi Double Six

Pada 6 Jun 1976, kapal terbang kecil jenis GAF Nomad buatan Australia menjunam terpacak di Kampung Sembulan, 2km dari Kota Kinabalu dan Lapangan Terbang Antarabangsa Kota Kinabalu. Pesawat ini dikendalikan oleh Sabah Air dari Lapangan Terbang Labuan ke Lapangan Terbang Antarabangsa Kinabalu. 11 orang terbunuh termasuk anak kapal.

1. Ketua Menteri Sabah,Tun Mohd Fuad Stephens
2. Menteri Kerajaan Tempatan Negeri, Datuk Peter Mojuntin
3. Menteri Perhubungan dan Kerja Raya, Datuk Chong Tahin Vun
4. Menteri Kewangan Negeri, Datuk Salleh Sulong
5. Pembantu Menteri kepada Timbalan Ketua Menteri, Darius Binion
6. Setiausaha Tetap Kementerian Kewangan, Wahid Peter Andau
7. Pengarah Unit Perancang Ekonomi Negeri Sabah, Dr. Syed Hussein Wafa
8. Setiausaha Sulit kepada Menteri Kewangan Malaysia Tengku Razaleigh Hamzah, Ishak Atan
9. Pengawal peribadi kepada Tun Fuad, Koperal Said Mohammad
10. Juruterbang, Gandhi J. Nathan
11. Johari Tun Fuad Stephens

Punca kemalangan ialah kerana kapal terbang Nomad itu lebih muatan. Sepatutnya 6 penumpang sahaja tetapi diisi 11 orang. Juruterbang gagal menaikkan sayap pesawat untuk diselaraskan dengan tekanan minyak dan akhirnya menyebabkan kemalangan. Sejak itu, kerajaan tidak menggalakkan VIP menaiki pesawat sama pada waktu serentak terutama membabitkan jumlah yang ramai. Jenazah beliau dikebumikan di tanah perkuburan berhampiran Masjid Negeri Sabah, Kota Kinabalu.

Mat Salleh

Mat Salleh atau nama sebenarnya Datu Mat Salleh merupakan pejuang Sabah yang terkenal dalam memberi tentangan yang hebat kepada penjajahan Inggeris di Sabah. Mat Salleh pernah mengisytiharkan daerah Tambunan atau dalam bahasa Mat Salleh 'Negeri Tambunan' sebagai daerah di bawah kekuasaannya. Mat Salleh berasal daripada suku Suluk Paitan. Ayahnya, Datu Balu berkahwin di Inanam dengan seorang perempuan suku Bajau. Hasil daripada perkahwinan mereka itu lahirlah empat orang adik-beradik iaitu Ali, Mat Salleh, Badin dan Bolong.

Isteri Mat Salleh bernama Dayang Bandang, berasal daripada keluarga Sultan Sulu dan berkampung di Pengalaban, Paitan. Kota Kampung Tibabar, Tambunan adalah salah sebuah kota utama pertahanan Mat Salleh yang kuat. Kota ini ialah benteng terakhir Mat Salleh dalam usahanya memimpin orang-orang Sabah menentang Inggeris.

Kejatuhan kota ini pada tahun 1900 akibat serangan hebat Kompeni Hindia Timur Inggeris dan berjaya mematahkan pertahanan Mat Salleh. Malah peristiwa itu menandakan gugurnya Mat Salleh sebagai pejuang bangsa.

Datu Mat Salleh mengambil tugas bapanya, Datu Balu sebagai ketua kampung di daerah Lingkabo dan Sungai Sugut. Perbelanjaan pentadbiran Datu Mat Salleh adalah daripada pungutan cukai ke atas pedagang-pedagang yang melalui Sungai Sugut pada tahun 1894.

Inggeris tidak senang dengan tindakan Mat Salleh itu, lalu menyerang Mat Salleh di Jambongan serta memusnahkan kubu Mat Salleh di Sungai Sugut pada tahun 1896 hingga 1897.

Datu Mat Salleh bagaimanapun dapat melepaskan diri. Detik perjuangan Datu Mat Salleh menentang pencerobohan dan keganasan Kompeni Hindia Timur Inggeris bermula pada bulan Julai 1897.

Mat Salleh dan pengikut-pengikutnya menyerang dan membinasakan pejabat Pentadbiran Kompeni Hindia Timur Inggeris di Pulau Gaya. Dalam tahun yang sama juga Mat Salleh menyerang dan membakar Pejabat Residen Kompeni Hindia Timur Inggeris di Ambong.

Pada bulan Disember 1897, Inggeris menyerang kubu Mat Salleh di Ranau. Mereka tewas dan banyak askar Inggeris terbunuh termasuk Jones yang mengetuai serangan tersebut.

Pada bulan Januari 1898, Inggeris sekali lagi menyerang kubu Mat Salleh di Ranau dengan angkatan yang lebih besar. Mat Salleh berjaya mengundurkan diri dan membina kota pertahanan yang baru, yang lebih kuat dan kukuh di kampung Tibabar, Tambunan.

Kota utama Mat Salleh di Tambunan ini sangat sukar ditembusi. Kota ini diperbuat daripada batu-bata, kayu serta buluh tidak dapat ditembusi peluru.

Setiap penjuru kota dikawal dan terdapat beberapa terowong atau jalan bawah tanah yang rahsia digunakan untuk meminta bantuan-bantuan senjata, makanan dan lain-lain dari luar kota. Jalan rahsia ini juga dijadikan jalan untuk berundur menyelamatkan diri apabila dikepung musuh.

Kini sebuah tugu dibina oleh Inggeris untuk memperingati kota Mat Salleh itu. Di tugu peringatan itu, tertulis perkataan dalam bahasa Inggeris yang bererti, 'Tugu ini menandakan tapak kubu Mat Salleh yang telah ditawan oleh Pasukan Bersenjata North Borneo Constabulary pada 1 Februari 1900. Dalam masa pertempuran itu, Mat Salleh yang telah mengetuai pemberontakan selama enam tahun menentang Pentadbiran Chartered Company menemui ajalnya'.

Pada pandangan British, Mat Salleh dianggap sebagai seorang pemberontak, tetapi bagi rakyat tempatan, dia ialah pejuang kemerdekaan dan seorang pahlawan.

Petikan : Kesan Sejarah Dan Tempat-tempat Menarik Negeri Sabah - Negeri Di Bawah Bayu, Mohamed Roselan Abdul Malek, Oscar Book International, 1998.

Masalah Pelarian Filipina Di Sabah Berada Di Persimpangan

Oleh : Newmond Tibin

KOTA KINABALU, 27 Julai (Bernama) - Walaupun terpaksa menghabiskan sebahagian besar usianya di Sabah berbanding di daerah asalnya di Tawi-Tawi Filipina, namun Daliat Tabun tidak pernah menyesali keadaan itu.

Warga Filipina ini pertama kali menjejakkan kaki di Sabah 30 tahun lepas kerana melarikan daripada perang saudara di Mindanao dan akhirnya dia jatuh cinta dengan bumi yang dikenali sebagai Negeri Di Bawah Bayu ini.

Kini, Daliat Tabun, 57, bukan pelawat asing biasa, tetapi merupakan "orang asing istimewa" kerana memiliki dokumen IMM13 yang membenarkannya tinggal di negeri itu.

Dokumen IMM13 merujuk kepada pas khas yang dikeluarkan Jabatan Imigresen kepada pelarian tulen Filipina akibat perang bagi membolehkan mereka tinggal di Sabah.

Kini, Daliat menunggu untuk diberi status Penduduk Tetap (PR) setelah tinggal di Sabah hampir tiga dekad lepas.

"Saya berasa bertuah kerana diberi keistimewaan memiliki dokumen IMM13. Ini adalah impian saya dan ribuan pelarian Filipina di Sabah," katanya kepada Bernama ketika ditemui di kem penempatan semula pelarian di Telipok, kira-kira 20km dari sini.

Kem Penempatan Semula Telipok dan tiga kem lain di Sabah - di Kinarut, Tawau dan Sandakan - dibuka oleh Pejabat Pesuruhjaya Tinggi Bangsa Bersatu Bagi Orang Pelarian (UNHCR) bagi menempatkan mereka yang melarikan diri daripada peperangan antara kerajaan Filipina dan Barisan Pembebasan Kebangsaan Moro (MNLF) pada awal 1970-an.

Selepas beberapa dekad meninggalkan kampung halamannya, kini, Daliat tidak lagi berkeinginan untuk kembali menetap di daerah asal-usul nenek moyangnya walaupun diberi peluang berbuat demikian.

"Siapa yang mahu pulang semula ke Tawi-Tawi? Kami tak punya apa-apa lagi di Tawi-Tawi. Yang tinggal hanyalah kenangan manis semasa zaman muda di Tawi-Tawi," kata ibu kepada tujuh anak ini yang mendirikan rumah tangga dengan jejaka impian dari Tawi-Tawi, yang hanya dikenali sebagai Husin.

Anaknya Najir, 24, yang duduk bersebelahan ibunya mencelah: "Saya bukan orang Filipina tuan. Saya orang Sabah bah, saya lahir sini".

Najir, pelajar yang tercicir dari sekolah dan menjadi peminat setia penyanyi popular Malaysia Datuk Siti Nurhaliza, tidak mempunyai pekerjaan tetap dan sekadar membantu mengendalikan kedai runcit milik keluarganya di kem penempatan semula itu.

Daliat berkata semua anaknya, yang berumur antara 14 dan 32 tahun, dilahirkan dan dibesarkan di Sabah.

"Semua anak kami dilahirkan di Malaysia, tapi mereka juga memegang dokumen IMM13 dan nasib kami hanya bergantung pada ihsan Jabatan Immigresen kerana kami perlu memperbaharuinya setiap tahun dengan bayaran RM90 setiap satu.

"Inilah nasib kami sebagai pelarian. Tapi, apa yang merisaukan kami sekarang ialah operasi besar-besaran bagi mengusir pendatang asing tanpa izin, termasuk yang datang dari Filipina," katanya.

Walaupun operasi besar-besaran itu disasarkan terhadap pendatang asing tanpa izin, tetapi rakyat Filipina yang mempunyai dokumen IMM13 juga bimbang tentang masa depan mereka.

"Hari ini, kami bertuah kerajaan Malaysia mahu mengusir pendatang asing. Esok mungkin lain pula ceritanya. Kami tak tahu apa tindakan kerajaan seterusnya. Sebenarnya, masa depan kami tergantung di awang-awangan," katanya.

Minggu lepas, Timbalan Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak berkata operasi penghantaran pulang antara 100,000 dan 150,000 pendatang asing di Sabah akan bermula Ogos ini dan urusan itu akan dilaksanakan terlebih dulu di kawasan pantai barat sebelum menuju ke pantai timur.

Kebimbangan Daliat timbul berdasarkan kenyataan bahawa pemberian dokumen IMM13 hanyalah sebagai langkah sementara, terutama bagi pelarian perang yang berasal dari selatan Filipina, dan mereka akan kembali ke negara asal apabila keadaan di sana kembali seperti sediakala.

Masalah yang dihadapi keluarga Daliat ini hanyalah sebahagian kecil daripada pelbagai masalah lain yang dihadapi ribuan pelarian Filipina yang tinggal di kem penempatan semula di seluruh Sabah. Beribu-ribu pemegang dokumen IMM13 ini sentiasa mendoakan agar nasib mereka menjadi semakin baik pada masa akan datang.

Kini, penduduk tempatan dan pemimpin negeri cuba membayangkan bagaimanakah nanti nasib pelarian itu menjelang 2020, apabila Malaysia mencapai status negara maju.

Ahli politik, termasuk pemimpin parti komponen Barisan Nasional (BN) yang memerintah Sabah serta parti pembangkang, menyuarakan keprihatinan mereka tentang perkara itu dan ada juga dalam kalangan mereka mengambil kesempatan daripada isu berkaitan pendatang tanpa izin dan dokumen IMM13 bagi mengkritik kerajaan pusat dengan berkata "tidak wujud istilah pelarian tetap kerana keadaan di Selatan Filipina kini sudah kembali seperti sediakala."

Ahli-ahli politik ini berharap kerajaan pusat, khususnya Jabatan Imigresen, akan menyelesaikan semua anamoli berkaitan kedudukan pemegang IMM13 di Sabah.

Malah, terdapat cadangan agar dipertimbangkan kemungkinan memberi taraf penduduk tetap (PR) kepada kumpulan pelarian ini. Contohnya, Menteri Di Jabatan Perdana Menteri Datuk Seri Mohamad Nazri Abdul Aziz mengumumkan pada 26 Jun tahun lepas tentang rancangan kerajaan pusat untuk memberi status PR kepada 10,000 hingga 15,000 pelarian di Sabah.

Bagaimanapun, rancangan itu ditolak mentah-mentah oleh kerajaan Sabah dengan berkata pandangan kerajaan negeri dan penduduk tempatan perlu diambil kira terlebih dulu sebelum sebarang keputusan tentang isu itu dibuat.

Pada 28 Mei lepas, Ketua Menteri Sabah Datuk Seri Musa Aman berkata menurut anggaran, kini terdapat 440,000 orang asing di Sabah dan daripada jumlah itu, 230,000 adalah orang asing yang bekerja secara sah, 130,000 pendatang asing tanpa izin, manakala selebihnya adalah pelarian dari Filipina.

Ini menunjukkan betapa seriusnya masalah berkaitan pendatang asing tanpa izin dan keperluan mempunyai pelan strategik yang jelas, terutama yang melibatkan masa depan pelarian Filipina di Sabah.

Penganalisis politik Clarence Sinsua berkata kerajan sepatutnya menetapkan tempoh masa bagi menyelesaikan masalah yang dihadapi pemegang IMM13 dan membuat keputusan tentang langkah terbaik yang perlu diambil bagi mengatasi sepenuhnya masalah berkaitan kumpulan ini.

Beliau berkata pada masa lepas, kerajaan menetapkan tempoh masa bagi menyelesaikan masalah berkaitan pelarian Vietnam di Semenanjung Malaysia dan kemudian menutup kem penempatan di Pulau Bidong di Terengganu.

"Saya tidak nampak sebarang sebab kenapa kerajaan pusat tidak boleh mengambil tindakan serupa di Sabah. Memanglah penduduk tempatan memahami keadaan yang mereka hadapi dan sesetengah warga Filipina, sudah menjadi sebati dengan masyarakat setempat di Sabah. Tapi, rakyat Sabah tetap ingin melihat wujudnya penyelesaian berkekalan terhadap masalah yang telah lama berlarutan ini," katanya.

Sinsua berkata, anehnya, apabila orang bercakap tentang golongan itu, mereka jarang sekali mempunyai cerita positif dan selalunya ia dikaitkan dengan peningkatan indeks jenayah serta pelbagai masalah sosial lain seperti keadaan sesak di hospital, kemiskinan, kanak-kanak tidak berwarga negara dan kad pengenalan palsu.

"Bagaimanapun, kita perlu sentiasa ingat bahawa pelarian Flipina juga adalah manusia yang patut dilayan secara adil kerana kebanyakan mereka datang ke sini bagi mencari rezeki untuk hidup," katanya.

Beliau berkata jumlah anak pelarian Filipina yang buta huruf amat tingi serta memerlukan perhatian serius daripada kerajaan, di samping masalah berkaitan "peranan pelarian Filipina" dalam arena politik, terutama sebagai pengundi hantu, seperti yang didakwa oleh parti pembangkang.

Tesis terbaru Pusat Kewartawanan Asia (ACFJ), Ateneo De Manila University tentang pelarian Filipina di Sabah mendedahkan bahawa antara sebab kanak-kanak Filipina ini tidak dapat bersekolah ialah kerana mereka tidak memiliki dokumen sewajarnya atau kad pengenalan Malaysia, masalah kewangan dan ketiadaan kesedaran di kalangan ibu bapa tentang pentingnya pelajaran.

Tesis itu mendedahkan bahawa bagi ibu bapa berkenaan, pelajaran tidak penting dan mereka lebih suka anak mereka bekerja bagi mencari wang untuk keluarga.

Presiden Persatuan Pengguna Sabah (Cash) Datuk Patrik Sindu berkata berbeza dengan masalah pendatang asing tanpa izin, isu berkaitan pelarian Filipina memang sukar untuk diatasi.

Katanya masalah itu menuntut komitmen penuh kerajaan pusat melalui hubungan atau rundingan secara terus antara kerajaan Malaysia dan Filpina.

Beliau mencadangkan agar kerajaan negeri membuat penapisan secara menyeluruh dalam menentukan status semua pelarian Filipina di Sabah.

Pada waktu ini, pelarian Filipina yang memegang dokumen IMM13 berasa selesa tinggal di Sabah, tetapi, apa yang pasti, setiap mereka tentu menyimpan keinginan untuk menjengah keistimewaan yang terdapat di Tawi-Tawi, yang merupakan daerah warisan nenek moyang mereka.

BERNAMA

Senarai Bandar di Malaysia Mengikut Penduduk (2009)

Sumber: http://ms.wikipedia.org/wiki/Senarai bandar di Malaysia mengikut penduduk


Lebih 1,000,000 orang penduduk

Kuala Lumpur, Kuala Lumpur (1,468,984)
Subang Jaya, Selangor (1,321,672)
Klang, Selangor (1,055,207)

500,000 - 999,999 orang penduduk

Johor Bahru, Johor (895,509)
Ampang Jaya, Selangor (756,309)
Ipoh, Perak (710,798)
Kuching, Sarawak (658,562)
Shah Alam, Selangor (617,149)
Kota Kinabalu, Sabah (579,304)
Kota Bharu, Kelantan (577,301)
Petaling Jaya, Selangor (543,415]
Johor Bahru Tengah, Johor (525,351]
Cheras, Selangor (515,961)

250,000 - 499,999 orang penduduk

Sandakan, Sabah (479,121)
Tebrau, Johor (475,229)
Bandaraya Melaka, Melaka (455,301)
Kajang, Selangor (428,131)
Seremban Seremban 2, Negeri Sembilan (419,536)
Kuantan, Pahang (407,778)
Kuala Terengganu, Terengganu (396,433)
Tawau, Sabah (373,914)
Miri, Sarawak (269,380)
Sungai Petani, Kedah (260,374)
Selayang Baru, Selangor (253,921)

100,000 - 249,999 orang penduduk

Bukit Mertajam, Pulau Pinang (235,319)
Skudai, Johor (227,955)
Georgetown, Pulau Pinang (223,501)
Alor Star, Kedah (223,199)
Kulim, Kedah (214,885)
Taiping, Perak (214,481)
Sibu, Sarawak (209,616)
Pasir Gudang, Johor (204,983)
Bintulu, Sarawak (189,695)
Kluang, Johor (187,368)
Rawang, Selangor (178,500)
Bukit Indah, Johor (175,326)
Batu Pahat, Johor (175,146)
Chukai, Terengganu (163,330)
Gelugor, Pulau Pinang (161,236)
Sungai Ara, Pulau Pinang (156,603)
Taman Greenwood, Selangor (146,057)
Muar, Johor (142,326)
Lahad Datu, Sabah (127,407)
Sitiawan, Perak (126,723)
Ayer Itam, Pulau Pinang (121,655)
Semenyih, Selangor (120,445)
Keningau, Sabah (113,433)
Butterworth, Pulau Pinang (105,437)
Port Dickson, Negeri Sembilan (100,466)
Senai, Johor (100,326)

50,000 - 99,999 orang penduduk

Ulu Tiram, Johor (97,402)
Banting, Selangor (97,060)
Gombak Setia, Selangor (91,318)
Val d'or, Pulau Pinang (91,127)
Dungun, Terengganu (90,708)
Putatan, Sabah (87,352)
Temerloh, Pahang (84,697)
Labuan, Labuan (84,543)
Donggongon, Sabah (79,821)
Segamat, Johor (76,438)
Kuala Selangor, Selangor (75,218)
Semporna, Sabah (75,124)
Kulai, Johor (74,313)
Jitra, Kedah (70,784)
Balakong, Selangor (69,302)
Bedong, Kedah (66,105)
Simpang Empat, Perak (66,008)
Perai, Pulau Pinang (65,594)
Kangar, Perlis (65,514)
Kota Tinggi, Johor (62,014)
Teluk Intan, Perak (60,079)
Bukit Baru, Melaka (57,084)
Pontian Kecil, Johor (55,592)
Batu Gajah, Perak (55,238)
Bentong, Pahang (52,778)

Bilangan Penduduk & Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%) Bagi Negeri Sabah (1980, 1991, 2000)

SABAH
Penduduk
1980: 929,299, 1991: 1,734,685, 2000: 2,449,389

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 5.67, 1991-2000: 3.83

Tawau
Penduduk
1980: 113,708, 1991: 244,728, 2000: 304,888

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 6.97, 1991-2000: 2.44

Lahad Datu *
Penduduk
1980: 39,262, 1991: 118,096, 2000: 156,059

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 10.01, 1991-2000: 3.10

Semporna
Penduduk
1980: 52,215, 1991: 91,828, 2000: 108,236

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 5.13, 1991-2000: 1.83

Sandakan
Penduduk
1980: 113,496, 1991: 222,817, 2000: 347,334

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 6.13, 1991-2000: 4.93

Kinabatangan *
Penduduk
1980: 14,683, 1991: 45,746, 2000: 86,783

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 10.33, 1991-2000: 7.11

Beluran
Penduduk
1980: 30,066, 1991: 54,539, 2000: 70,900

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 5.41, 1991-2000: 2.92

Kota Kinabalu
Penduduk
1980: 108,725, 1991: 209,175, 2000: 354,153

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 5.95, 1991-2000: 5.85

Ranau
Penduduk
1980: 28,047, 1991: 49,358, 2000: 70,649

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 5.14, 1991-2000: 3.98

Kota Belud
Penduduk
1980: 45,503, 1991: 58,259, 2000: 72,337

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 2.25, 1991-2000: 2.40

Tuaran
Penduduk
1980: 48,374, 1991: 63,995, 2000: 82,212

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 2.54, 1991-2000: 2.78

Penampang
Penduduk
1980: 37,998, 1991: 86,941, 2000: 130,809

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 7.52, 1991-2000: 4.54

Papar
Penduduk
1980: 40,722, 1991: 59,473, 2000: 86,649

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 3.44, 1991-2000: 4.18

Kudat
Penduduk
1980: 38,397, 1991: 56,047, 2000: 68,242

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 3.44, 1991-2000: 2.19

Kota Marudu
Penduduk
1980: 27,149, 1991: 42,747, 2000: 58,841

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 4.13, 1991-2000: 3.55

Pitas
Penduduk
1980: 16,520, 1991: 24,240, 2000: 30,854

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 3.49, 1991-2000: 2.68

Beaufort
Penduduk
1980: 36,403, 1991: 48,742, 2000: 61,698

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 2.65, 1991-2000: 2.62

Kuala Penyu
Penduduk
1980: 12,565, 1991: 14,271, 2000: 16,511

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 1.16, 1991-2000: 1.62

Sipitang
Penduduk
1980: 12,076, 1991: 24,349, 2000: 29,311

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 6.38, 1991-2000: 2.06

Tenom
Penduduk
1980: 26,353, 1991: 37,954, 2000: 46,202

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 3.32, 1991-2000: 2.18

Nabawan
Penduduk
1980: 8,368, 1991: 19,999, 2000: 23,890

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 7.92, 1991-2000: 1.98

Keningau
Penduduk
1980: 41,204, 1991: 88,456, 2000: 145,762

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 6.95, 1991-2000: 5.55

Tambunan
Penduduk
1980: 14,204, 1991: 19,726, 2000: 27,852

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 2.99, 1991-2000: 3.83

Kunak *
Penduduk
1980: 12,510, 1991: 39,873, 2000: 48,571

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 10.54, 1991-2000: 2.19

Tongod *
Penduduk
1980: 10,751, 1991: 13,326, 2000: 20,646

Kadar Pertumbuhan Purata Tahunan (%)
1980-1991: 1.95, 1991-2000: 4.86

* Data 1980 dan 1991 disesuaikan mengikut perubahan sempadan daerah pentadbiran seperti pada Banci 2000.


Sumber: http://www.sabah.org.my/bm/kenali_sabah/banci_penduduk_200.htm

Banci di Sabah (1991)

BEAUFORT: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 48,742
Female Population 23,704
Male Population 25,038

1. Malay 10,244
2. Dusun 1,336
3. Kadazan 6,286
4. Bajau 824
5. Murut 1,196
6. Other Bumiputera 18,036
7. Chinese 3,544
8. Indonesian 3,083
9. Other Non-Bumiputera 811

Total Malaysian Citizen 45,360
Non-Malaysian Citizen 3,382

Distribution of Population 2.8%
Population Density 28 per Sq. Km


BELURAN: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 54,539
Female Population 29,497
Male Population 25,042

1. Malay 1,118
2. Dusun 6,449
3. Kadazan 7,324
4. Bajau 2,727
5. Murut 69
6. Other Bumiputera 15,240
7. Chinese 883
8. Indonesian 2,941
9. Other Non-Bumiputera 533

Total Malaysian Citizen 37,284
Non-Malaysian Citizen 17,255

Distribution of Population 3.1%
Population Density 3 per Sq. Km


KENINGAU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 88,456
Female Population 41,370
Male Population 47,086

1. Malay 2,043
2. Dusun 35,930
3. Kadazan 2,580
4. Bajau 1,487
5. Murut 12,121
6. Other Bumiputera 3,661
7. Chinese 6,906
8. Indonesian 3,263
9. Other Non-Bumiputera 1,384

Total Malaysian Citizen 69,375
Non-Malaysian Citizen 19,081

Distribution of Population 5.2%
Population Density 25 per Sq. Km


KINABATANGAN: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 59,072
Female Population 24,255
Male Population 34,817

1. Malay 664
2. Dusun 2,124
3. Kadazan 1,693
4. Bajau 577
5. Murut 342
6. Other Bumiputera 15,217
7. Chinese 850
8. Indonesian 4,965
9. Other Non-Bumiputera 545

Total Malaysian Citizen 26,977
Non-Malaysian Citizen 32,095

Distribution of Population 3.4%
Population Density 3 per Sq. Km


KOTA BELUD: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 58,259
Female Population 29,515
Male Population 28,744

1. Malay 1,319
2. Dusun 23,349
3. Kadazan 2,661
4. Bajau 19,912
5. Murut 37
6. Other Bumiputera 8,509
7. Chinese 703
8. Indonesian 491
9. Other Non-Bumiputera 362

Total Malaysian Citizen 57,343
Non-Malaysian Citizen 916

Distribution of Population 3.3%
Population Density 42 per Sq. Km


KOTA KINABALU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 209,175
Female Population 102,338
Male Population 106,837

1. Malay 19,509
2. Dusun 15,557
3. Kadazan 15,740
4. Bajau 23,742
5. Murut 1,248
6. Other Bumiputera 22,899
7. Chinese 57,864
8. Indonesian 7,306
9. Other Non-Bumiputera 8,215

Total Malaysian Citizen 172,080
Non-Malaysian Citizen 37,095

Distribution of Population 11.7%
Population Density 598 per Sq. Km


KOTA MARUDU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 42,747
Female Population 20,656
Male Population 22,091

1. Malay 1,017
2. Dusun 22,768
3. Kadazan 2,829
4. Bajau 5,335
5. Murut 14
6. Other Bumiputera 6,150
7. Chinese 1,349
8. Indonesian 998
9. Other Non-Bumiputera 503

Total Malaysian Citizen 40,963
Non-Malaysian Citizen 1,784

Distribution of Population 2.4%
Population Density 22 per Sq. Km


KUALA PENYU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 14,271
Female Population 6,971
Male Population 7,300

1. Malay 2550
2. Dusun 645
3. Kadazan 4,770
4. Bajau 1,335
5. Murut 19
6. Other Bumiputera 4,055
7. Chinese 200
8. Indonesian 193
9. Other Non-Bumiputera 63

Total Malaysian Citizen 13,830
Non-Malaysian Citizen 441

Distribution of Population 0.8%
Population Density 32 per Sq. Km


KUDAT: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 56,047
Female Population 27,087
Male Population 28,960

1. Malay 1,592
2. Dusun 2,462
3. Kadazan 920
4. Bajau 4,919
5. Murut 76
6. Other Bumiputera 34,562
7. Chinese 6,323
8. Indonesian 1,018
9. Other Non-Bumiputera 1,800

Total Malaysian Citizen 53,672
Non-Malaysian Citizen 2,375

Distribution of Population 3.2%
Population Density 44 per Sq. Km


KUNAK: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 39,873
Female Population 18,243
Male Population 21,630

1. Malay 603
2. Dusun 104
3. Kadazan 445
4. Bajau 5,975
5. Murut 155
6. Other Bumiputera 3,187
7. Chinese 716
8. Indonesian 5,322
9. Other Non-Bumiputera 708

Total Malaysian Citizen 17,215
Non-Malaysian Citizen 22,658

Distribution of Population 2.3%
Population Density 35 per Sq. Km


LAHAD DATU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 118,096
Female Population 53,319
Male Population 64,777

1. Malay 4,710
2. Dusun 3,657
3. Kadazan 1,840
4. Bajau 17,351
5. Murut 83
6. Other Bumiputera 13,710
7. Chinese 8,080
8. Indonesian 12,503
9. Other Non-Bumiputera 1,801

Total Malaysian Citizen 63,735
Non-Malaysian Citizen 54,361

Distribution of Population 6.8%
Population Density 18 per Sq. Km


NABAWAN: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 19,999
Female Population 8,245
Male Population 11,754

1. Malay 126
2. Dusun 421
3. Kadazan 132
4. Bajau 91
5. Murut 12,044
6. Other Bumiputera 455
7. Chinese 660
8. Indonesian 729
9. Other Non-Bumiputera 84

Total Malaysian Citizen 14,742
Non-Malaysian Citizen 5,257

Distribution of Population 1.2%
Population Density 3 per Sq. Km


PAPAR: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 59,473
Female Population 29,053
Male Population 30,420

1. Malay 15,001
2. Dusun 2,660
3. Kadazan 14,552
4. Bajau 9,542
5. Murut 128
6. Other Bumiputera 3,565
7. Chinese 4,886
8. Indonesian 3,217
9. Other Non-Bumiputera 1,034

Total Malaysian Citizen 54,585
Non-Malaysian Citizen 4,888

Distribution of Population 3.5%
Population Density 48 per Sq. Km


PENAMPANG: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 86,941
Female Population 42,227
Male Population 44,714

1. Malay 10,389
2. Dusun 4,584
3. Kadazan 26,161
4. Bajau 7,552
5. Murut 537
6. Other Bumiputera 7,184
7. Chinese 14,129
8. Indonesian 4,087
9. Other Non-Bumiputera 1,744

Total Malaysian Citizen 76,367
Non-Malaysian Citizen 10,574

Distribution of Population 5.0%
Population Density 187 per Sq. Km


PITAS: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 24,240
Female Population 11,676
Male Population 12,564

1. Malay 291
2. Dusun 2,478
3. Kadazan 629
4. Bajau 2,289
5. Murut 47
6. Other Bumiputera 16,641
7. Chinese 268
8. Indonesian 501
9. Other Non-Bumiputera 172

Total Malaysian Citizen 23,316
Non-Malaysian Citizen 924

Distribution of Population 1.4%
Population Density 17 per Sq. Km


RANAU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 49,358
Female Population 23,764
Male Population 25,594

1. Malay 676
2. Dusun 39,643
3. Kadazan 6911
4. Bajau 479
5. Murut 67
6. Other Bumiputera 1,619
7. Chinese 1,058
8. Indonesian 664
9. Other Non-Bumiputera 286

Total Malaysian Citizen 45,183
Non-Malaysian Citizen 4,175

Distribution of Population 2.9%
Population Density 17 per Sq. Km


SANDAKAN: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 222,817
Female Population 108,576
Male Population 114,241

1. Malay 14,922
2. Dusun 1,480
3. Kadazan 6,696
4. Bajau 20,201
5. Murut 243
6. Other Bumiputera 35,252
7. Chinese 45,637
8. Indonesian 24,445
9. Other Non-Bumiputera 6,235

Total Malaysian Citizen 155,384
Non-Malaysian Citizen 67,433

Distribution of Population 12.9%
Population Density 98 per Sq. Km


SEMPORNA: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 91,828
Female Population 44,614
Male Population 47,214

1. Malay 1,657
2. Dusun 91
3. Kadazan 307
4. Bajau 42,156
5. Murut 23
6. Other Bumiputera 5,309
7. Chinese 1,149
8. Indonesian 3,587
9. Other Non-Bumiputera 556

Total Malaysian Citizen 54,835
Non-Malaysian Citizen 36,993

Distribution of Population 5.3%
Population Density 80 per Sq. Km


SIPITANG: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 24,349
Female Population 11,150
Male Population 13,199

1. Malay 3,332
2. Dusun 969
3. Kadazan 1,414
4. Bajau 460
5. Murut 2,355
6. Other Bumiputera 8,545
7. Chinese 1,302
8. Indonesian 1,646
9. Other Non-Bumiputera 577

Total Malaysian Citizen 20,600
Non-Malaysian Citizen 3,749

Distribution of Population 1.4%
Population Density 9 per Sq. Km


TAMBUNAN: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 19,726
Female Population 9,673
Male Population 10,053

1. Malay 272
2. Dusun 17,086
3. Kadazan 544
4. Bajau 180
5. Murut 83
6. Other Bumiputera 439
7. Chinese 283
8. Indonesian 122
9. Other Non-Bumiputera 63

Total Malaysian Citizen 19,072
Non-Malaysian Citizen 654

Distribution of Population 1.1%
Population Density 15 per Sq. Km


TAWAU: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 244,728
Female Population 114,416
Male Population 130,312

1. Malay 11,516
2. Dusun 921
3. Kadazan 2,808
4. Bajau 17,094
5. Murut 1,529
6. Other Bumiputera 24,946
7. Chinese 35,097
8. Indonesian 55,057
9. Other Non-Bumiputera 3,727

Total Malaysian Citizen 152,695
Non-Malaysian Citizen 92,033

Distribution of Population 14.1%
Population Density 40 per Sq. Km


TENOM: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 37,954
Female Population 18,139
Male Population 19,815

1. Malay 1,367
2. Dusun 3,581
3. Kadazan 921
4. Bajau 751
5. Murut 17,787
6. Other Bumiputera 2,950
7. Chinese 4,304
8. Indonesian 2,101
9. Other Non-Bumiputera 466

Total Malaysian Citizen 34,228
Non-Malaysian Citizen 3,726

Distribution of Population 2.2%
Population Density 16 per Sq. Km


TUARAN: Vital Population Statistics (1991 census)

Total Population 63,995
Female Population 31,495
Male Population 32,500

1. Malay 1,822
2. Dusun 28,615
3. Kadazan 2,708
4. Bajau 18,478
5. Murut 135
6. Other Bumiputera 3,424
7. Chinese 3,865
8. Indonesian 1,164
9. Other Non-Bumiputera 541

Total Malaysian Citizen 60,752
Non-Malaysian Citizen 3,243

Distribution of Population 3.7%
Population Density 55 per Sq. Km


Source: Yearbook of Statistics Sabah, 1999

Summary

Total Malaysian Citizen: 1,335,987 million
Total Non-Malaysian Citizen: 398,698 thousands

TOTAL POPULATION IN SABAH (1991):
1,734,685 million

Hari Malaysia 16 September 1963

Sumber : http://mrvalsonz.wordpress.com/2008/09/16/16-sept-hari-malaysia-hari-pembentukan-malaysia/

Pengenalan

Pada 31 Ogos 1957, Persekutuan Tanah Melayu mencapai kemerdekaan. Selepas merdeka, Tunku Abdul Rahman telah mengemukakan cadangan kepada Kerajaan British supaya Brunei, Sabah dan Sarawak digabungkan dengan Persekutuan Tanah Melayu menjadi Malaysia. Namun, Kerajaan British menolak cadangan itu kerana Singapura diketepikan. Sementara itu, Lee Kuan Yew, Ketua Menteri Singapura pada masa itu juga menyarankan percantuman Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu. Cadangan Lee Kuan Yew ditolak oleh Tunku Abdul Rahman. Namun begitu, senario politik yang berlaku di Singapura mengubah sikapnya terhadap saranan Lee Kuan Yew. Pada 27 Mei 1961, Tunku Abdul Rahman dalam ucapannya di Persidangan Wartawan-wartawan Luar Negeri di Asia Tenggara di Hotel Adelphi, Singapura mencadangkan supaya Brunei, Sabah, Sarawak dan Singapura digabungkan dengan Tanah Melayu membentuk Persekutuan Malaysia. Cadangan ini menimbulkan pelbagai reaksi. Pada 23 Julai 1961, Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia (JPPM) ditubuhkan. JPPM memberi peluang kepada pemimpin di Sabah dan Sarawak untuk mengemukakan pandangan memandangkan mereka masih menentang gagasan. Akhirnya Sabah dan Sarawak menerima gagasan ini dan menyusun satu memorandun untuk dihantar kepada Suruhanjaya Cobbold. Suruhanjaya ini kemudian menjalankan tugasnya iaitu meninjau pandangan rakyat Sabah dan Sarawak dan membuat syor perlembagaan baru. Kemudian pada Ogos 1962, Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK) ditubuhkan bagi merangka Perlembagaan Malaysia. JAK mengeluarkan laporannya pada 27 Februari 1963. Laporan ini diterima dan diluluskan. Berdasarkan laporan ini, Perjanjian Malaysia ditandatangani di London pada 9 Julai1963. Pada 16 September 1963, Malaysia diisytiharkan.

Sebab Pembentukan Malaysia

1. Senario politik di Singapura

Sebab utama penubuhan Malaysia ialah untuk menentang kegiatan komunis yang kian bertambah di Singapura pada tahun 1950-an. Ejen-ejen komunis telah meresap masuk ke sekolah Cina dan kesatuan sekerja. Pada tahun 1954, komunis telah menganjurkan satu permogokan di sebuah syarikat bas. Mogok ini merebak menjadi rusuhan. Selain itu, komunis juga merampas pucuk pimpinan Parti Tindakan Rakyat (PETIR) yang sejak tahun 1959 menguasai Kerajaan Singapura di bawah pimpinan Lee Kuan Yew. Mereka menjadi ahli PETIR sehingga menubuhkan satu kumpulan berhaluan kiri dalam PETIR. Pada mulanya, Lee Kuan Yew berbaik-baik dengan mereka tetapi akhirnya pertelingkahan telah berlaku. Pertelingkahan ini menyebabkan PETIR kalah dalam pilihanraya kecil pada tahun 1961 iaitu Pilihanraya Hong Lim dan Pilihanraya Anson. Kekalahan PETIR menunjukkan pengaruh komunis bertambah kuat. Akibatnya, Lee Kuan Yew mengusir golongan berhaluan kiri ini dari PETIR. Pengaruh komunis turut berkembang sehingga satu parti berhaluan komunis iaitu Barisan Sosialis dibawah pimpinan Lim Chin Siong ditubuhkan. Tunku Abdul Rahman bimbang komunis meresap masuk Tanah Melayu. Diharapkan melalui gagasan Malaysia, hasrat komunis menguasai Singapura gagal yang seterusnya dapat menyekat kemaraan mereka.

2. Senario politik di Sarawak

Pada tahun 1951, Liga Belia Demokratik Cina Seberang Laut yang berhaluan komunis ditubuhkan tetapi dibubarkan semasa Darurat. Walau bagaimanapun, satu pertubuhan komunis sulit iaitu Persatuan Belia Maju Sarawak telah bergerak di kalangan kesatuan sekerja, pelajar dan petani. Mereka menghasut masyarakat Cina menentang British. Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP) telah dipengaruhi oleh komunis. Lalu, Kerajaan British melancarkan operasi pisang untuk menyekat pengaruh komunis dalam SUPP tetapi gagal. Diharap melalui gagasan ini, kestabilan politik yang diperolehi dapat menentang ancaman komunis.

3. Mengimbangi penduduk

Penubuhan Malaysia juga bertujuan mengimbangi jumlah penduduk. Tunku Abdul Rahman menjangkakan Sabah, Sarawak dan Brunei kalau digabungkan dengan Tanah Melayu akan membawa kepada faedah sosial. Penggabungan Tanah Melayu dengan Singapura menimbulkan masalah ketidakseimbangan kaum. Hal ini disebabkan ¾ daripada penduduk Singapura berbangsa Cina. Kemasukan Sabah, Sarawak dan Brunei akan mengimbangi kadar kaum-kaum kerana 70% daripada penduduk Borneo Utara ialah bumiputera.

4. Kemajuan ekonomi bersama

Pembentukan Malaysia membolehkan kelima-lima buah kawasan menikmati kemajuan ekonomi bersama. Singapura, Brunei dan Tanah Melayu telah mencapai kemajuan ekonomi yang amat memuaskan, manakala Sabah dan Sarawak ialah negeri yang masih mundur. Penubuhan Persekutuan Malaysia membolehkan Sabah dan Sarawak dimajukan. Hal ini bermaksud kekayaan dari kawasan maju akan dipindah ke kawasan mundur untuk membiayai projek pembangunan.

5. Mempercepatkan proses kemerdekaan

Penubuhan gagasan Malaysia bertujuan mempercepatkan proses kemerdekaan bagi Sabah, Sarawak, Brunei dan Singapura. British berjanji akan memberi kemerdekaan yang lebih awal sekiranya Sabah, Sarawak, Brunei dan Singapura bergabung dengan Tanah Melayu bagi membentuk Malaysia. Penggabungan ini juga akan menamatkan penjajahan British di rantau ini dan menjamin kedaulatan dan keselamatan wilayah-wilayah itu daripada ancaman kuasa luar.

Reaksi-reaksi Negeri Terlibat

1. Singapura

Lee Kuan Yew selaku Ketua Mentei Singapura menyokong gagasan ini kerana PETIR dapat meneruskan kekuasaannya di Singapura, ancaman komunis dapat dikawal, perkembangan ekonomi Singapura menjadi lebih pesat dan Singapura dapat merdeka dengan lebih awal. Namun demikian, Barisan Sosialis dan Parti Buruh menentang gagasan ini. Pada 1 September 1962, Lee Kuan Yew telah mengadakan satu pungutan suara bagi mendapatkan persetujuan rakyat Singapura mengenai penyertaan Singapura dalam Malaysia. Mengikut keputusan, 71.1% daripada rakyat Singapura menyokong penubuhan Malaysia. Melalui gagasan Malaysia, taraf pelabuhan bebasnya dikekalkan, Singapura mempunyai kuasa autonomi dalam bidang kewangan, pendidikan dan perburuhan dan Singapura akan mendapat 15 kerusi dalam Parlimen Malaysia.

2. Sabah dan Sarawak

Pemimpin di kedua-dua negeri ini amat terperanjat dengan penubuhan Malaysia. Pemimpin-pemimpin di kedua-dua negeri ini membentuk Barisan Bersatu pada 9 Julai 1961 bagi menentang gagasan Malaysia. Pemimpin-pemimpin itu termasuk Ong Kee Hui (Pengerusi SUPP), Temenggung Jugah Anak Berieng (Yang Dipertua Parti Negara Sarawak – PANAS), Dato’ Mustapha bin Dato’ Harun dan Donald Stephen (ahli tak rasmi Majlis Undangan Sabah). Mereka menentang gagasan kerana takut Sabah dan Sarawak akan dikuasai oleh Tanah Melayu. Mereka takut kedudukan politik mereka terjejas. Mereka juga bimbang keperibadian negeri masing-masing akan hilang. Golongan peniaga Cina pula bimbang kuasa ekonomi akan dirampas oleh Tanah Melayu dan Singapura. Selain itu, mereka juga berpendapat Sabah dan Sarawak perlu diberi kemerdekaan dahulu sebelum menyertai Malaysia. Kaum bumiputera bukan Islam turut menentang gagasan Malaysia. Bantahan mereka disuarakan melalui Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP), Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) dan sebagainya. Pemimpin di kesua-dua negeri menganggap gagasan Malaysia merupakan satu helah untuk meluaskan kuasa Tanah Melayu dan menggantikan penjajahan British. Pada bulan Jun 1961, Tunku Abdul Rahman berangkat ke Sabah dan Sarawak dan mendapati rakyat di sana telah salah faham mengenai gagasan Malaysia. Oleh itu, sebuah persidangan Persatuan Parlimen Komanwel diadakan di Singapura pada Julai 1961. Beberapa orang daripada Barisan Bersatu telah dihantar oleh British ke persidangan ini. Mereka membincangkan tentang gagasan Malaysia. Akhirnya, Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia (JPPM) ditubuhkan untuk mengumpulkan pendapat Sabah dan Sarawak mengenai gagasan ini. Pada bulan Ogos 1961, Abang Haji Mustapha (Pengerusi PANAS) menyokong gagasan Malaysia. Kemudian, Donald Stephen dan Dato’ Mustapha turut menyokong gagasan ini selepas melawat ke Tanah Melayu dan berunding dengan Tunku Abdul Rahman.

3. Brunei

Sultan Omar Ali Saifudin menyokong gagasan ini tetapi Parti Rakyat Brunei (PRB) yang dipimpin oleh A.M. Azahari menentangnya. A.M. Azahari menentang gagasan ini kerana Brunei akan menjadi jajahan Malaysia. Beliau mahukan Brunei merdeka dahulu sebelum menyertai Malaysia. Beliau juga merancang menggabungkan Brunei, Sabah dan Sarawak menjadi Persekutuan Borneo Utara di bawah pimpinan Sultan Brunei. PRB menang dalam pilihanraya Majlis Daerah dan Majlis Undangan yang diadakan pada Ogos dan September 1962. Kemenangan ini menyakinkan Azahari bahawa rakyat Brunei turut menentang gagasan Malaysia. Selain itu, Azahari juga merasa dirinya kuat kerana Filipina dan Indonesia menyokongnya. Dengan keyakinan bahawa gagasan ini akan gagal, PRB melancarkan pemberontakan bersenjata pada 7 Disember 1962. Pemberontakannya ditumpaskan oleh Kerajaan Brunei dengan bantuan tentera dari British dan Tanah Melayu. Azahari melarikan diri ke Filipina dan mengisytiharkan dirinya sebagai Perdana Menteri dan Sultan Omar Ali Saifudin sebagai Ketua Kerajaan Persekutuan Borneo Utara. Walaupun pada mulanya Sultan Brunei menyokong gagasan ini tetapi baginda telah menarik diri pada Julai 1963 kerana baginda tidak mahu membayar cukai hasil daripada pengeluaran minyaknya kepada kerajaan pusat Malaysia dalam tempoh 10 tahun. Selain itu, baginda juga tidak berpuas hati kerana diberi kedudukan yang paling rendah dalam senarai nama Sultan-sultan. Tambahan pula, rakyat Brunei juga tidak bersetuju menyertai Malaysia.

Proses Pembentukan Malaysia

1. Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia (JPPM)

JPPM ditubuhkan pada 23 Julai 1961. Ia dipengerusikan oleh Donald Stephen (anggota Majlis Undangan Sabah). Anggotanya ialah Tunku Abdul Rahman (Tanah Melayu), Lee Kuan Yew (Singapura), Dato’ Mustapha Dato’ Harun (Sabah), Temenggung Jugah Anak Berieng (Sarawak) dan Dato’ Setia Pangeran Ali (Brunei). Tujuan JPPM ialah:

a. Memberitahu orang ramai mengenai Malaysia.
b. Mengumpulkan sambutan mereka terhadap Malaysia.
c. Menyediakan memorandum mengenai cara pembentukan Malaysia.

JPPM telah memberi peluang kepada pemimpin Sabah dan Sarawak mengemukakan pandangan mengenai gagasan Malaysia. JPPM telah mengadakan 4 mesyuarat di Kota Kinabalu (21 Ogos 1961), Kuching (18 Disember 1961), Kuala Lumpur (6 Januari 1962) dan Singapura (1 Februari 1962). Hasil daripada rundingan yang dijalankan. Sarawak mengeluarkan kertas putih mengenai Malaysia pada 4 Januari 1962 dan Sabah pada 31 Januari 1962. Kemudian, satu memorandum disusun semula dan dihantar kepada Suruhanjaya Cobbold pada 23 Februari 1962. Kandungan memorandum ini ialah:

a. Perlembagaan Tanah Melayu 1957 menjadi asas perlembagaan Malaysia.
b. Kerajaan Persekutuan berkuasa dalam hubungan luar, pertahanan dan keselamatan.
c. Islam – agama rasmi tetapi rakyat bebas beragama.
d. Bahasa Melayu – bahasa kebangsaan tetapi bahasa lain masih boleh digunakan.
e. Hak istimewa seperti orang Melayu diberi kepada rakyat pribumi Sabah dan Sarawak.
f. Sabah, Sarawak berhak mengawal imigrasennya sendiri.
g. Perwakilan Parlimen berasaskan jumlah penduduk dan jumlah luas kawasan.

Memorandum ini disokong oleh rakyat Sabah, Sarawak, Singapura dan Tanah Melayu.

2. Suruhanjaya Cobbold

Suruhanjaya Cobbold ditubuhkan pada Januari 1962. Ia dipengerusikan oleh Lord Cobbold (bekas Gabenor Bank of England). Ahli-ahlinya terdiri daripada Sir Anthony Abel dan Sir David Watherston iaitu wakil British dan Muhammad Ghazalie Shafie dan Dato’ Wong Pow Nee iaitu wakil Tanah Melayu. Tugas utama suruhanjaya ini ialah:

a. Meninjau pandangan rakyat Sabah dan Sarawak mengenai Malaysia.
b. Membuat syor-syor perlembagaan.

Suruhanjaya ini menjalankan tugasnya dari 19 Februari sehingga 18 April 1962. Sebanyak 50 perjumpaan dengan 690 kumpulan orang ramai diadakan. Selain itu, 2000 atau lebih memorandum telah diterima. Pada 18 April 1962, laporan disiapkan dan diserahkan kepada Kerajaan Tanah Melayu dan British pada Jun 1962. Pada 1 Ogos 1962, laporan ini diumumkan mengenai pandangan rakyat Sabah dan Sarawak:

a. 1/3 menyokong kuat Malaysia
b. 1/3 menyokong dengan syarat
c. 1/3 hendak merdeka dahulu sebelum menyertai Malaysia

Dengan itu, suruhanjaya ini turut menyokong gagasan Malaysia dan mengesyorkan syor-syor Perlembagaan Malaysia seperti dibawah:

a. Nama persekutuan baru – Malaysia.
b. Perlembagaan Tanah Melayu 1957 menjadi asas Perlembagaan Malaysia.
c. Kedudukan istimewa kaum pribumi Sabah dan Sarawak dijamin.
d. Sabah dan Sarawak berhak memilih Ketua Negeri sendiri.
e. Penduduk pribumi Sabah dan Sarawak dibenarkan berkhidmat dalam perkhidmatan awam secepat mungkin.
f. Dasar pendidikan, ugama, imigresen, perwakilan Parlimen, kedudukan bumiputera, kewangan, kewarganegaraan dan perlembagaan negeri di Sabah dan Sarawak ditentukan oleh Majlis Undangan Negeri masing-masing.
g. Bahasa Melayu – bahasa kebangsaan. Sabah dan Sarawak dibenarkan menggunakan Bahasa Inggeris sebagai bahasa rasmi sehingga DUN masing-masing membuat keputusan.

Hampir semua syor diterima oleh British dan diumumkan pada 1 Ogos 1962, Malaysia akan ditubuhkan pada 31 Ogos 1963. Jawatankuasa Antara Kerajaan akan ditubuhkan bagi merangka Perlembagaan Malaysia.

3. Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK)

JAK ditubuhkan pada Ogos 1962 untuk merangka Perlembagaan Malaysia. Pengerusinya ialah Lord Landsdowne dan Timbalan Pengerusinya ialah Tun Abdul Razak. Anggotanya terdiri daripada wakil British, Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak. Wakil Sabah telah mengemukakan memorandum yang mengandungi 20 perkara. Antaranya ialah:

a. Agama Islam – agama rasmi persekutuan. Tiada agama rasmi di Sabah.
b. Bahasa Inggeris – bahasa rasmi Sabah; Bahasa Melayu – bahasa kebangsaan.
c. Imigresen orang asing Sabah di bawah kuasa negeri Sabah.
d. Sistem pendidikan Sabah dikekalkan.
e. Perwakilan Parlimen harus mengambil kira keluasan kawasan dan bilangan penduduk.

Pemimpin Sarawak tidak mengemukakan memorandum tetapi bersetuju dengan memorandum yang dikeluarkan oleh Sabah.
27 Februari 1963 JAK mengeluarkan laporan.
8 Mac 1963 Dibentangkan di Majlis Negeri Sarawak.
13 Mac 1963 Dibentangkan di Sabah.

Kedua-dua negeri menerima laporan ini dan laporan ini seterusnya diluluskan oleh Parlimen Tanah Melayu dan menjadi Akta Malaysia 1963. Kandungannya ialah:

a. Agama Islam – agama rasmi kecuali Sabah dan Sarawak.
b. Bahasa Melayu – bahasa rasmi persekutuan.
Bahasa Inggeris – bahasa rasmi Sabah dan Sarawak sehingga 10 tahun selepas Hari Malaysia apabila Dewan Undangan Negeri Sabah dan Sarawak membuat pindaan.
c. Imigresen Sabah dan Sarawak dibenarkan mengawal sendiri.
d. Sistem pendidikan Sabah dan Sarawak dikekalkan di bawah kerajaan negeri sehingga Dewan Undangan Negeri kedua-dua negeri ini membuat pindaan.
e. Perwakilan Parlimen – Sabah 16 kerusi, Sarawak 24 kerusi dan Singapura 15 kerusi.

Berdasarkan laporan JAK, Perjanjian Malaysia ditandatangani di London pada 9 Julai 1963. Pada masa ini Brunei menarik diri secara rasminya.

4. Pengisytiharaan Malaysia

Berkenaan dengan penubuhan Malaysia, Filipina dan Indonesia menentang kuat. Beberapa rundingan telah diadakan antara kedua-dua negara dengan Tanah Melayu. Akhirnya, MAPHILINDO ditubuhkan. Pemimpin ketiga-tiga negeri bersetuju meminta Suruhanjaya Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) untuk meninjau kembali pandangan penduduk Sabah dan Sarawak mengenai penyertaan mereka ke Malaysia. Suruhanjaya PBB yang diketuai oleh Lawrence Michaelmore menjalankan tugasnya dari 16 Ogos – 5 September 1963. Oleh itu, tarikh penubuhan yang ditetapkan terpaksa ditunda. Mengikut laporan PBB, lebih 70% rakyat Sabah dan Sarawak menyokong Malaysia. Maka pada 16 September 1963, penubuhan Malaysia diisytiharkan secara rasminya.

Penentangan Gagasan Malaysia

1. Filipina

Apabila JPPM dan Suruhanjaya Cobbold menunjukkan sokongan kepada penubuhan Malaysia, Filipina telah menuntut hak ke atas Sabah bagi waris Sultan Sulu pada 22 Jun 1962. Filipina mendakwa Sabah dipajak dan bukan diserahkan kepada Baron Overbeck dan Alfred Dent pada tahun 1874. Pajakan ini telah dibatalkan pada tahun 1958. Kerajaan British enggan mengakui kedaulatan Filipina ke atas Sabah. Kerajaan Filipina juga mengemukakan tuntutan yang sama kepada Tanah Melayu tetapi ditolak. Hubungan diplomatik Filipina-Tanah Melayu menjadi genting. Walau bagaimanapun, usaha-usaha dijalankan untuk menyelesaikan persengketaan. Akhirnya, Filipina juga mengiktiraf Persekutuan Malaysia pada Jun 1966.

2. Indonesia

Pada mulanya, Indonesia mengalu-alukan pembentukan Malaysia. Namun, PKI di bawah D.N. Aidit menyifatkan ia merupakan satu penjajahan baru yang mengancam Indonesia. Setelah tercetusnya pemberontakan Brunei, Presiden Indonesia, Sukarno menerima tekanan hebat dari PKI dan mengubah sikap serta menentang gagasan Malaysia. Aidit telah melawat ke Tanah Melayu dan menghasut rakyat dan tentera memberontak. Hubungan Tanah Melayu dengan Indonesia menjadi renggang. Pada 20 Januari 1963, Dr. Subandrio mengumumkan dasar konfrontasi terhadap gagasan Malaysia. Kemudian, Indonesia bersetuju meminta Suruhanjaya PBB bagi meninjau semula pandangan penduduk Sabah dan Sarawak mengenai Malaysia. Laporan PBB menunjukkan rakyat Sabah dan Sarawak menyokong Malaysia tetapi Indonesia enggan mengakui.

16 September 1963, Malaysia diisytiharkan secara rasminya. Pada hari ini, Indonesia melancarkan konfrontasi dan memutuskan hubungan diplomatik dengan Tanah Melayu. Sebab Indonesia melancarkan konfrontasi ialah:

a. Tekanan PKI ke atas Kerajaan Indonesia.
b. Penubuhan Malaysia menghalang cita-cita Sukarno untuk menubuhkan Indonesia Raya yang termasuk Sabah, Sarawak dan Tanah Melayu.
c. Sukarno merasa tersinggung kerana tidak diajak berunding mengenai penubuhan Malaysia.

Pada bulan November 1963, serangan gerila dilancarkan. Tentera Indonesia mendarat di Pontian, Labis, Muar dan Kota Tinggi. Pengintip-pengintip juga dihantar. Akibatnya:

a. Dato’ Dr. Ismail Abdul Rahman telah meminta bantuan dari PBB dan membuat bantahan mengenai serangan Indonesia.
b. Pasukan pertahanan tempatan atau askar wataniah ditubuhkan.
c. Britain memberi bantuan tentera.
d. Australia, New Zealand, Canada memberi bantuan senjata.
e. Rundingan sulit dengan pegawai Indonesia bukan komunis diadakan.
f. Dato’ Abdul Razak melawat ke negara Afro-Asia dan Dunia Ketiga untuk mengikis propaganda Indonesia yang memburuk-burukkan nama Malaysia.

Pada 30 September 1965, gerakan komunis untuk merampas kuasa gagal. Konfrontasi menjadi berkurangan. Menteri Luar Indonesia, Adam Malik berusaha menamatkan konfrontasi dan mewujudkan persefahaman dengan Malaysia. Hasrat menamatkan konfrontasi wujud apabila Suharto menggantikan Sukarno. Hasilnya, perjanjian damai ditandatangani di Jakarta pada 11 Ogos 1966 selepas Tun Abdul Razak berunding dengan Adam Malik di Bangkok.